شهر باسمنج یکی از شهرهای توریستی و ویلایی ایران در بخش باسمنج شهرستان تبریز واقع شده‌است. با ایجاد بخش باسمنج در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۰، این شهر صاحب نهاد بخشداری شده و به عنوان مرکز اداری بخش باسمنج شناخته شد.
باسمنج در ۱۰ کیلومتری جنوب‌شرق مرکز استان قرار گرفته‌است و با ۱۲٬۶۹۲ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، بیست و دومین شهر آذربایجان شرقی محسوب می‌شود.
پیش‌تر الحاق باسمنج به تبریز مطرح شده بود و در همین راستا جادهٔ مواصلاتی این شهر و مرکز استان تعریض گردید و شهرک آینده دار شهرک خاوران، در این جاده قرار دارد.
شورای اسلامی تبریز نیز این طرح را تصویب کرده و آن را جهت اجرا به فرمانداری این شهرستان ارسال کرده بود. اما با ارتقای باسمنج به مرکزیت بخش، الحاق آن به تبریز منتفی شد.
مردم
در گذشته، کشاورزی و دامداری از کارهای پررونق و سودآور مردم این شهر محسوب می‌شد که در ۳۰ سال اخیر، به علت تأمین آب مشروب شهر تبریز از سفره‌های زیرزمینی منطقهٔ باسمنج، این مشاغل رونق خود را از دست داده‌اند.
امروزه عدهٔ کثیری از اهالی این شهر، در کارخانجات صنعتی شهر تبریز فعال هستند و کارهای قدیمی از رونق افتاده‌اند.مردم شهر باسمنج شیعه هستند و در مراسمات عزاداری به خوبی ارادت خود را به امامان نشان می دهند.
شبیه خوانی روز عاشورا در این شهر از استقبال مردم تبریز بهرمند می شود.کشتی گیر معروف پرویز هادی متولد این شهر می باشد.
گردشگری
به خاطر سرسبزی و وجود چشم‌اندازهای طبیعی در کناره‌های رودخانهٔ مهران‌رود، در محور باسمنج به روستای سفیده‌خوان و آب و هوای مناسب و همچنین نزدیک‌بودن این شهر به مرکز استان، در سالهای اخیر این منطقه از نظر گردشگری اهمیت خاصی پیدا کرده‌است؛ به طوری که در چند سال گذشته ساخت و ساز ویلاها و سایر مکان‌های تفریحی در کناره‌های رودخانهٔ مهران‌رود چند برابر شده‌است.
توسعه شهر
به منظور اسکان سرریز جمعیت تبریز و تصمیم مسئولان امر برای احداث شهرک‌های مسکونی از جمله شهرک‌های آذران، خاوران و مهران‌شهر در مابین حوزهٔ استحفاظی شهرداری‌های تبریز و باسمنج، بر اهمیت این شهر افزوده شده‌است.
چرا که با شروع ساخت و ساز در این ۳ شهرک، شهر باسمنج به مرکز استان آذربایجان شرقی متصل خواهد شد و به‌عنوان یکی از مناطق شهرداری تبریز شناخته خواهد شد.
ولی به‌دلیل برخی مشکلات، از جمله طرح تبدیل شهر باسمنج به مرکز بخش، مجوز ساخت و ساز در این شهرک‌های ۳گانه از سوی مقامات استانی و کشوری صادر نمی‌شود.
محصولات
خیار باسمنج از نظر طعم و مزه بهترین خیار تولید کشور محسوب می‌شود که در گذشته قسمت عمدهٔ آن به خیارشور تبدیل می‌شد.
ولی در سالهای اخیر به علت کاهش شدید تولید،ازشهرهای دیگرمخصوصاهمدان تمامی خیارلازم رابرای تولید خیارشور تامین می نمایند.
خیارشور باسمنج و پنیر لیقوان از مهم‌ترین محصولات تولیدی و تجاری این بخش به شمار می‌رود.
گـردشگـری
به خاطر سرسبزی و وجود چشم اندازهای طبیعی در کناره های مهران رود ، در محور باسمنج به روستای سفید خوان و آب و هوای مناسب و همچنین نزدیک بودن این شهر به مرکز استان در سالهای اخیر این منطقه از نظر گردشگری اهمیت خاصی پیدا کرده است.
طوری که در چند سال گذشته ساخت و ساز ویلاها و سایر مکان های تفریحیدر کناره های رودخانه مهران رود چند برابر شده است. همچنین در روزهای تعطیل، این شهر پذیرای عده زیادی از اهالی تبریز است.
۱) دامنـه سهنـد
کوه سهند به عنوان یکی از کوههای مرتفع در این منطقه قرار گرفته است.
وجود این کوه موجب شده تا آب و هوای مطبوع و طبیعی بکر بوجود آید و دامنه سهند به عنوان یکی از مناطق گـردشگـری است که در طـول سال میهمـانان و گـردشگران بسیـاری را به سمـت خود جلــب می نماید.
در روز سیزده بدر دامنه سهند با داشتن چشمه های روان و گوارا و درختان و چمنزارهای دل انگیز و هوای خنک و دلنشین بهاری پذیرای هزاران تن از گردشگر استان آذربایجان شرقی و سراسر کشور هستند.
۲) دره لیقوان
روستای لیقوان یکی از روستاهای بخش مرکزی تبریز که در منطقه باسمنج قرار دارد و به خاطر نزدیکی به کوه سهند دارای آب و هوای بسیار خوب و چشمه های گوارا و چمنزارها و درختان سرسبزی است که سالیانه گردشگران بسیاری برای گذراندن اوقاغت خود به این منطقه می آیند.
پنیر لیقوان شهرت جهانی دارد و نان سنتی این روستا نیز با پنیرش بسیار لذیذ و خوشمزه است و اهالی این روستا عمدتاً در تولید پنیر فعال هستند.
در خصوص لذیذی و مرغوبیت پنیر تولیدی در لیقوان ، می گویند که چرای گوسفندان در علفزارهای طبیعی و تغذیه آنها از طبیعت و نوشیدن آب تمیز و گوارای دامنه سهند ، موجب این امر شده و شیری که از گوسفندان دوشیده می شود، بسیار خوشمزه و مقوی است.
لیقوان را ماسوله آذربایجان نیز می گویند که خانه های این روستا مانند ماسوله ساخته شده و بهترین مکان برای گردشگران است..
۳)چشم اندازهای طبیعی در کناره های رودخانه مهران رود
یکی از جلوه های زیبایی و چشم نواز منطقه باسمنج، وجود سرسبزی و چشم اندازهای طبیعی در کنار رودخانه مهران رود است.
روستای هروی به دلیل داشتن آب و هوای دلنواز، به عنوان یکی از مناطق گردشگری مطرح شده و در سالهای اخیر ویلاسازی در این روستا به حدی رسیده است که وقتی گذرتان به آنجا بیفتد.
ساختمان های زیبا ویلایی را مشاهده خواهید کرد که با دارا بودن آب و هوای خوب، فضایی کاملاً دلنشین و توام با آرامش و امنیت، هروی را به عنوان منطقه گردشگری مطرح کرده و هر سال پذیرای میهمانان بسیاری از سراسر کشور می باشد.
۴) آب گرم اسپران خوان ( سفیده خوان )
در نزدیکی روستای لیقوان، روستای اسپراخوان (سفیده خوان) قرار دارد که این روستا نیز در همجواری دامنه سهند با آب و هوای مطبوع قرار گرفته و از ویژگی این روستا، وجود چشمه های آب گرم است که از دل کوه سهند جاری می شوند و خاصیت درمانی دارد.
همه ساله گردشگران بسیاری را به سمت خود جلب می کند که متاسفانه در خصوص ساماندهی و تبدیل این روستا به منطقه ای شبیه سرعین اردبیل از سوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اقدامی نشده و در صورت توجه بیشتر، این منطقه پتانسیل لازم برای جذب گردشگر را دارد.
