شهر بناب مرند (بناب جدید) یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش مرکزی شهرستان مرند واقع شده‌است. این شهر در ۱۰ کیلومتری شرق مرند و ۷۲ کیلومتری شمال غرب تبریز قرار گرفته‌است.
بناب مرند در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۸۳ خورشیدی از روستا به شهر ارتقا یافته و هم‌اکنون از لحاظ رتبه‌بندی شهرداریها، دارای درجهٔ یک است. این شهر از سمت شمال به زنوز، از سمت جنوب به صوفیان، از سمت شرق به ورزقان و از سمت غرب به مرند محدود شده‌است.
بناب مرند دارای پیشینه‌ای تاریخی است. منطقهٔ تاریخی «آلادر» گورستان‌های متعدد تاریخی را در خود جای داده‌است. در سال‌های اخیر گروهی از افراد این گورستان‌ها را به‌طور غیرمجاز حفاری کرده و آثار تاریخی آن را به سرقت برده‌اند.
آب و هوای بناب مرند معتدل رو به سرد بوده و به دلیل اعتدال هوا، باغ‌های بسیاری در این شهر پدید آمده‌است. در فصل بهار و به ویژه در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، شمار بسیاری از گردشگران از این شهر بازدید می‌کنند.
مشاغل
اکثر ساکنان بناب جدید به کشاورزی می‌پردازند. این شهر تنها مرکز کشت زعفران در سطح منطقهٔ آذربایجان بوده و به‌عنوان «شهر زعفران» شناخته می‌شود. زعفران بناب جدید جزء مرغوب‌ترین زعفران‌های تولیدی در سطح ایران است.
علاوه بر زعفران در این شهر میوه جاتی از قبیل زردآلو، سیب، گیلاس، گردو، آلبلالو و… نیز به عمل می‌آید. همچنین کشاورزان این شهر در کار کشت گندم و جو و سایر غلات می‌باشند.
خاک بناب جدید از جمله خاک‌های مرغوب برای کشاورزی می‌باشد. همچنین قالی بافی نیز در میان اهالی این شهر رونق دارد و حتی تعاونی فرش نیز برای قالی بافان ایجاد شده‌است.
صنعت در بناب مرند
در شهر بناب مرند به علت بافت روستا مانند این شهر جدید التأسیس اکثراً مشاغل کشاورزی و دامداری رونق فراوانی دارد اما در سالیان اخیر مشاغلی همچون ساخت و تولید مبل، دامداری‌ها و مرغداری‌های صنعتی در این شهر به چشم می‌خورد.
همچنین باید اشاره کرد که این شهر از لحاظ وجود کارخانجات تولیدی و… دچار فقر می‌باشد و تنها کارخانه فعال این شهر کارخانه آب معدنی ماختا می‌باشد که در سالیان اخیر افتتاح گردیده و موجبات اشتغال مستقیم تقریباً ۴۰ نفر را گردیده‌است.
همچنین شرکت تعاونی تولید عرقیات گیاهی و شرکت تعاونی فرش روستایی نیز در این شهر فعالیت می‌نمایند.
دره آلادر
درهٔ آلادر با دارابودن باغ‌ها و چشمه‌های آب متعدد، مهم‌ترین مرکز جذب گردشگر در بناب جدید محسوب می‌شود. آب چشمه‌های این منطقه در فصل‌های بهار و تابستان منبع اصلی تأمین آب موردنیاز باغ‌های این شهر و در فصل‌های پاییز و زمستان تأمین‌کنندهٔ آب سد این شهر است.
همچنین در این آب انواع آبزیان و از جمله انواع ماهیها پرورش می دهند.
سد بناب جدید
سد بناب جدید نیز ار مهم‌ترین مراکز جذب گردشگر در سطح بناب جدید و شهرستان مرند به‌شمار می‌رود. وجود این سد در این منطقه باعث جذب انواع مختلف پرندگان به آن شده و تنوع گونه‌های مختلف پرندگان در این منطقه را فراهم آورده‌است.
متأسفانه این سد در سال ۸۹ که دریاچه آن به‌طور کامل آبگیری شده بود در اثر وجود ترک یا گسل احتمالی در کف بستر دریاچه باعث دررفت کل آب ذخیره شده گردیده و هم‌اکنون با اعتبار بیش از ۳ میلیارد تومان در حال عملیات پتوکشی با یک لایه ۶۰ سانتی رسی در کف بستر دریاچه سد یا بلانکت کف بستر هستند و دریاچه سد در حال حاضر کاملاً خالی از آب است.
لازم است ذکر شود که این سد در مسیر جاده ابریشم احداث شده‌است.
آقچا قاپی
آقچا قاپی یا در اصطلاح بومی آزاقاپی نام محل دره مانندی است که در امتداد آلادر واقع است و امتداد آقچا قاپی نیز به روستای نوجه‌ده‌درق وصل می‌شود و سپس ادامه می‌یابد.
آب رودخانه در فصل تابستان توسط اهالی از آقچا قاپی به آلادر هدایت می‌شود و از آن برای آبیاری باغات و زمین‌ها استفاده می‌شود و در فصل زمستان نیز آب این رود به سد بناب جدید سرازیر می‌شود.
البته نام این رود آقچا قاپی نیست بلکه آقچا قاپی نام محلی است در امتداد آلادر که این رود از آن می‌گذرد. آب این رود خانه محل زیست ماهیان و انواع قورباغه و مار و… می‌باشد.
این مکان در تابستان یکی از زیباترین مناطق بناب است که همگان را به سوی خود جلب می‌کند.
کوه‌های بناب جدید
کوه‌های بناب که در پیرامون بناب جدید قرار گرفته‌اند، دارای چشمه‌های متعدد آب معدنی و گیاهان متنوع دارویی هستند و در فصل بهار، گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کنند. از چشمه‌های موجود در این کوه‌ها می‌توان به «زیلبیخ»، «چور چشمه» و ماختا اشاره کرد.
